17 maart 2020
Dick van Sprundel

Nieuwsbrief update fiscale aspecten coronacrisis

1. Bijzonder uitstel van betaling van belastingen

Om te zorgen dat ondernemers liquiditeitsproblemen ten gevolge van de coronacrisis het hoofd kunnen bieden kan worden verzocht om bijzonder uitstel van betaling van inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, omzetbelasting en loonbelasting.

Om in aanmerking te komen voor dit uitstel van betaling dient u een schriftelijk verzoek te sturen aan de Belastingdienst (postbus 100, 6400 AC Heerlen), waarin u verzoekt om bijzonder uitstel en tevens uitlegt hoe u door de corona uitbraak in de financiële problemen bent gekomen. Indien een dergelijk verzoek is gedaan worden alle invorderingsmaatregelen gestopt en eventuele boetes voor het niet op tijd betalen van de omzetbelasting of de loonbelasting hoeven niet betaald te worden. De aanvragen worden later individueel beoordeeld.

Bij de aanvraag geldt, naast (vooralsnog) de gebruikelijke vereisten, de eis dat een verklaring van een derde deskundige moet zijn bijgevoegd (bijvoorbeeld een externe consultant, externe financier, brancheorganisatie, accountant of financieel adviseur). In die verklaring moet worden aangetoond dat er sprake is van op dit moment werkelijk bestaande, acute betalingsproblemen, en ook moet blijken dat de betalingsproblemen tijdelijk zijn. Tot slot dient onderbouwd te zijn dat de onderneming levensvatbaar is.

Naast het bijzondere uitstel is het ook raadzaam om, waar minder belastbare winst wordt verwacht door de crisis, een herziene voorlopige aanslag aan te vragen om zo de liquiditeitspositie mogelijk te verbeteren.

2. Verruiming BMKB-regeling

De regeling Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) is per 16 maart 2020 tijdelijk verruimd en dient om de financiering van in de basis gezonde bedrijven te vereenvoudigen. Bij het BMKB staat het ministerie van EZK borg voor kredieten aan kwalificerende ondernemers. Waar deze borgstelling normaliter 50% van het krediet beloopt, is dat verruimd naar 75% en is de regeling ook toepasbaar op overbruggingskredieten en rekening courant kredieten. De BMKB kan worden aangevraagd via de kredietverstrekker.

3. Werktijdverkorting

Het kan voorkomen dat door de coronacrisis er niet meer voldoende werk is voor alle werknemers. Voor een beroep op de werktijdverkorting, waarbij voor de gemiste werkuren een beroep kan worden gedaan op de werkloosheidswetuitkering (“WW”) dient aan twee voorwaarden te zijn voldaan:
— Er wordt voor een periode van minimaal twee tot maximaal 24 kalenderweken tenminste 20% minder werk verwacht;
— De werkvermindering moet het directe gevolg zijn van buitengewone omstandigheden, zoals het Coronavirus.

De betrokken medewerkers moeten wel WW-rechten hebben opgebouwd. Zo hoeven de medewerkers niet te worden ontslagen. Werktijdverkorting kan alleen worden aangevraagd voor werknemers voor wie u een loondoorbetalingsplicht heeft, dus niet voor zzp’ers, uitzendkrachten of oproepkrachten met een nul-urencontract.

Voor zzp-ers staat de regeling in principe niet open, maar indien deze in de problemen komen door de uitbraak van het coronavirus kan een beroep worden gedaan op het besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz) als aan de voorwaarden wordt voldaan. Een dergelijk verzoek loopt via de gemeente van inschrijving.

4. Omzetbelasting terugvragen

Hoewel de teruggaaf van omzetbelasting geen specifieke corona maatregel betreft, worden als gevolg van het coronavirus wel de nodige bijeenkomsten geannuleerd. Ondernemers kunnen bij annulering de financiële schade beperken door de omzetbelasting terug te vragen. Het terugvragen van de omzetbelasting geldt – zoals gebruikelijk – alleen wanneer de klant het volledig betaalde bedrag terugkrijgt en de omzetbelasting die in dat bedrag is inbegrepen al is voldaan. Let wel dat hier voorwaarden aan verbonden zijn, zoals een creditfactuur. Vanzelfsprekend zijn er diverse tussenvarianten, zoals een gedeeltelijke (terug)betaling. Wellicht is het zinvol om uw annuleringsvoorwaarden aan te passen in deze tijd. Desgewenst voorzien we u graag van concreet advies.

5. (Dreigend) faillissement

Het kan zijn dat de voornoemde maatregelen toch niet mogen baten en dat de coronacrisis in faillissement dreigt te resulteren. In een dergelijk geval is het van belang dat u tijdig de benodigde acties onderneemt om hoofdelijke aansprakelijkheid te voorkomen.

5.1. Bestuurdersaansprakelijkheid

Het bestuur van een vennootschap kan immers hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld in geval van faillissement indien deze zijn taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld en het aannemelijk is dat dit in belangrijke mate ertoe heeft bijgedragen dat de vennootschap failliet is gegaan. Hierbij is met name van belang de verplichtingen uit artikel 2:10 van het Burgerlijk Wetboek (de boekhoudplicht) en artikel 2:394 BW (de plicht tot openbaarmaking van de jaarrekening binnen 13 maanden na afloop van het boekjaar). Indien bijvoorbeeld niet is voldaan aan deze vereisten, dan wordt vermoed dat er kennelijk onbehoorlijke taakvervulling is geweest die een belangrijke oorzaak is van een faillissement, dat dus mogelijk kan leiden tot hoofdelijke aansprakelijkheid.

5.2. Meldingen aan de belastingdienst

5.2.1. Melding betalingsonmacht

Indien er sprake is van betalingsonmacht is er een wettelijke plicht dat het bestuur van een vennootschap daar melding van doet. Een dergelijke melding dient te worden gedaan op het moment dat de vennootschap niet tijdig kan zorgdragen voor betalingen (onder andere) van loon- en omzetbelasting en accijnzen. Het niet voldoen aan deze meldplicht kan resulteren in bestuurdersaansprakelijkheid. De melding dient in beginsel te worden gedaan binnen twee weken na de dag waarop de betalingen uiterlijk gedaan hadden moeten worden.

5.2.2. Melding bodemzaken

Op grond van de Invorderingswet heeft de Belastingdienst het recht om bepaalde belastingvorderingen met voorrang boven andere crediteuren te verhalen op alle goederen van een belastingschuldige. Bent u pandhouder of heeft u goederen in lease of huurkoop uitgegeven (of bent op een andere manier rechthebbende op goederen die op de bodem staan van een ander) en bent u voornemens om de rechten tot een bodemzaak uit te oefenen of handelingen te (laten) verrichten waardoor de zaken geen bodemzaken meer zouden zijn, dan kan het zijn dat u van dit voornemen een melding moet doen aan de Belastingdienst. Na deze melding mag de pandhouder vier weken lang zijn rechten niet uitoefenen, terwijl de fiscus beoordeelt of hij zijn bodem(voor)recht wil toepassen door bodembeslag te leggen op de bodemzaak.

5.3. Onzakelijke leningsdiscussies

In gelieerde verhoudingen – bijvoorbeeld tussen een moedervennootschap en een dochtermaatschappij – vinden er regelmatig geldverstrekkingen plaats. Kort gezegd dienen gelieerde partijen zich net zo te gedragen als niet gelieerde partijen; geldverstrekkingen dienen tegen zakelijke voorwaarden te worden afgesloten. De Hoge Raad heeft als hoofregel meegegeven dat bij de beoordeling van een geldverstrekking “als regel een formeel criterium moet worden aangelegd, zodat in beginsel de civielrechtelijke vorm beslissend is voor de fiscale gevolgen”. Ten aanzien van de (on)zakelijkheid van een lening geldt het dat het de vaste jurisprudentie is van de Hoge Raad, dat de zakelijkheid van de lening bij aanvang van de geldverstrekking getoetst dient te worden. Op het moment dat een debiteur in faillissement geraakt en de crediteur de lening (volledig) heeft afgewaardeerd, volgt er vaak een discussie met de belastingdienst over geldverstrekkingen, rekening-courant verhoudingen en borgstellingen. We hebben veel ervaring met en bij dergelijke discussies en helpen u hier waar nodig desgewenst graag bij.
 

6. Lopende procedures

De uitbraak van het coronavirus heeft ook gevolgen voor het functioneren van de rechtspraak. Uit een persbericht op de website van de rechtspraak en e-mails van de Orde van Advocaten uit diverse arrondissementen, blijkt dat alle rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere rechterlijke colleges vanaf 17 maart 2020 tot in ieder geval 6 april 2020 zijn gesloten. Alleen urgente zaken op specifieke rechtsgebieden zullen nog worden behandeld.

Bij het Europese gerecht en het Europese hof zijn alle geplande hoorzittingen in de periode tot en met 27 maart 2020 uitgesteld. Wel geeft het Hof in haar persbericht aan dat alle termijnen voor het instellen van rechtsmiddelen onverkort van kracht blijven. Bij gebreke aan nadere informatie op dit punt nemen wij aan dat dit ook voor binnenlandse procedures geldt. Het naleven van wettelijke termijnen voor het indienen van processtukken bij de rechterlijke macht blijft dus essentieel.

In aanvulling daarop heeft de minister president van Frankrijk vandaag laten weten dat vanaf 17 maart 2020 de buitengrenzen van het Schengengebied (grotendeels Europese Unie, echter zonder Bulgarije, Cyprus, Ierland, Kroatië en Roemenië, maar met Liechtenstein, IJsland, Noorwegen en Zwitserland) voor zeker dertig dagen dichtgaan, over de binnengrenzen is (nog) niets gezegd. Klaarblijkelijk is dit besluit met de andere lidstaten genomen. Een deel van de Schengenlanden heeft echter de binnengrenzen al gesloten, zoals Tsjechië, Polen, Slowakije en delen van Duitsland, Italië en Spanje.

7. EU risico op staatssteun

Veel lidstaten – waaronder Nederland – hebben aangekondigd om financiële hulpmaatregelen te treffen om de economische impact van het coronavirus te bestrijden. Hierdoor zou er sprake kunnen zijn van staatssteun. Wil sprake zijn van verboden staatssteun dan moet voldaan zijn aan de volgende cumulatieve voorwaarden: (1) steunmaatregelen van EU-lidstaten, (2) in welke vorm dan ook met staatsmiddelen bekostigd (zoals subsidies of belastingkortingen), (3) die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties (“selectiviteit”), (4) vervalsen of dreigen te vervalsen, (5) voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de EU-lidstaten ongunstig beïnvloed. Pas wanneer wordt voldaan aan de criteria en de staatssteun niet is aangemeld bij de Europese Commissie, is sprake van ongeoorloofde staatssteun

De Europese Commissie heeft daarom een gecoördineerde aanpak voorgesteld om de economische effecten te bestrijden. De Europese Commissie geeft aan dat het in de eerste lijn mogelijk is voor lidstaten om loonsubsidies toe te kennen en de betaling van vennootschapsbelasting, omzetbelasting en sociale zekerheidspremies uit te stellen. Daarnaast mogen lidstaten financiële ondersteuning bieden aan consumenten (bijvoorbeeld voor geannuleerde diensten). Lidstaten mogen ook ondernemingen financieel steunen, met name wanneer zij tekorten hebben aan liquiditeiten en dringend steun nodig hebben. De staatssteunregels bieden lidstaten namelijk de mogelijkheid hiertoe wanneer de steun ziet op het herstel van schade veroorzaakt door buitengewone gebeurtenissen. Vanwege de schaal van de pandemie in Italië is in die lidstaat al aan het genoemde criterium voldaan. Ten aanzien van de andere EU-lidstaten werkt de Europese Commissie nog aan een raamwerk.

Naast deze maatregelen vraagt de Europese Commissie aan de Raad om enige flexibiliteit te betrachten ten aanzien van andere fiscale maatregelen. Hiermee tracht de Europese Commissie uiteindelijk tot een meer gestructureerde aanpak te komen en ruimhartiger om te kunnen gaan met de door de EU zelf opgestelde regels ten aanzien van begrotingen, ingeval de corona-crisis de economieën van de lidstaten zeer zwaar treft.